زنجره مو (به ترکی:زنجی)
در برخی مناطق جنوبی به جیرجیرک دشتی هم معروف است.
چکیده:یکی از مهمترین آفات درختان مو می باشد که خسارت آن تا 50 درصد نیز می رسد و تقریبا در تمام مناطق زیرکشت مو وجود دارد. خسارت اصلی این آفت در مرحله پورگی آن است که حدود چهار سال به طول کشیده و در این مرحله پوره ها از ریشه درخت تغذیه می کنند. خسارت حشرات بالغ نیز از طریق تخمریزی روی شاخه ها و قطع آوندها می باشد. علائم خسارت شامل کاهش ارتفاع گیاه، کاهش اندازه و زردی برگ ها و کاهش شدید اندازه خوشه ها و حبه ها است. بوته های شدیدا آلوده خشک می شوند و در شاخه هایی که تخمریزی آفت صورت گرفته، جریان شیره گیاهی دچار اختلال شده و رشد شاخه متوقف می گردد. ظهور حشرات بالغ از خردادماه آغاز شده و بسته به شرایط آب و هوایی هر منطقه تا مهرماه ادامه می یابد.
اقدامات زراعی: انتخاب زمین های سبک و استفاده از ارقام مقاوم، از بین بردن علف های هرز داخل تاکستان، قطع سرشاخه های آلوده و سوزاندن آن ها، یخ آب زمستانه برای از بین بردن پوره های آفت، تقویت درخت از طریق تغذیه مناسب، شخم خاک اطراف بوته ها
ما چند نکته راجع به این حشره :
زنجره از آفات مهم باغات انگور می باشد. تقریبا در تمام مناطق مو کاری کشور وجود داشته و علاوه برانگور درختان دیگری مانند گردو ، سیب ، آلبالو ، پسته ، انار ، گلابی و درختان زبان گنجشک ، نارون و تبریزی را نیز مورد حمله قرار داده و به آنها خسارت جدی وارد می کند .
این آفت دارای سه مرحله ی زیستی شامل حشره کامل ، پوره و تخم می باشد.
حشره ی کامل: به رنگ سبز روشن با چشم های سیاه و قهوه ای بطول 20 تا 28 میلی متر و با بالهای توری و شفاف می باشد . یاداوری می کند که تنها حشرات نر تولید صدا میکند .
نحوه خسارت :
خسارات زنجره
بوته های آلوده به زنجره معمولا به تدریج ضعیف و کم رشد شده و تعداد میوه های حاصله نیز کمتر از حد معمول و ریزتر بوده ( البته ممکن است ریزی و کم بودن میوه دلایل بیماری و کمبود های آبی و مواد مغذی و … در کل شرایط دیگری داشته باشد که بازدید میدانی کارشناس گیاه پزشکی بهترین توصیه به شما است )
همچنین از علایم خسارت این افت این است که بوته در اول بهار دیرتر از بوته های سالم سبز می شوند. خسارت عمده مربوط به تغذیه پوره ها ازشیره ی بناتی ریشه ی مو ( اصطلاح بومی به آن آب مو می گویند ) می باشد.
این آفت خاک های رسی را بر خاک های شنی ترجیح میدهد و تراکم جمعیتی آنها در خاکهای رسی بیشتر می باشد .
حشره بچه (پوره ) برای خود در زمین دالانهایی درست می کند ومی تواند تا شعاع حدود یک متری از بوته و درخت انگور نیز فعالیت نماید
پس اهم مطالب مورد بحث را در مورد درخت انگور ادامه می دهیم نه درختان دیگر :
دوستانی که حتی یک درخت انگور هم در حیاط خانه و یا باغ خود دارند در جریان باشند که از ده تیر به بعد تا حدود بیست و یا سی مرداد (بسته به منطقه آب و هوائی ) دوره از خاک بیرون آمدن شفیره های بالغ زنجره و در فاصله زمانی کوتاهی بعد از آن تخم ریزی این حشره بر روی ساقه های جوان است.
این ترکهای تخمریزی شده به راحتی قابل مشاهده هستند و حذف و نابودی آنها به سهولت امکانپذیر است.
اگر تخمها پوره شده و داخل خاک شوند تا چهار سال در ریشه انگورها انگل خواهید داشت!
شناسایی و حذف شاخهای حاوی تخم بسیار ضروری است.
در منطقه ما زمان خروج شفیره های بالغ اواخر خرداد و اوایل تیر می باشد و معمولا اواخر تیرماه زمان جفت گیری و تخم گذاری آنها است ، لذا حشره کنترل این آفت طی تیر ماه مرداد ماه و اوایل شهریور باید به دقت دنبال شود .
کنترل و دفع حشرات بالغ با سموم بدبو، سمپاشی حاشیه و فواصل درختان باغ با سمومی مثل پرمترین که دفع کننده هستند.( لازم است که با گیاه پزشک و مسئول واحد حفظ نباتات شهرستان مشاوره شود و از سمپاشی سرخود جدا پرهیز گردد .
همچنین بازدیدهای مکرر از باغ و سرشاخه های بوته های انگور تا درصورت مشاهده قسمتهای تخم گذاری شده هرس و سوزاندن این سرشاخه ها انجام گردد .
سمپاشی سطح خاک به دلیل اینکه لاروهای جوان هنوز در قسمت سطحی خاک هستند و نتوانسته اند به عمق زیاد نفوذ کنند اثربخشی بهتری دارد ترجیحا با سموم تدخینی باید صورت پذیرد .
برای مبارزه با انواع زنجره ها پیشنهاد میکنم که :
چون این آفت در خاک زندگی می کند تنها با اتکا به یک روش مبارزه نمی توان با آن مبارزه نمود وباید ازچندین روش وبمدت3-4سال و بصورت عمومی در همه ی باغات آلوده ی شهرستان صورت می گیرد.
میزان خسارت این آفت بطور متوسط تا50 درصد بوده ولی درحالت طغیانی و تراکم بالا می تواند تا90درصد خسارت به باغات انگور وارد نماید .
زنجره های بالغ به سمت هر نقطه ای که سبز باشد پرواز کرده و شروع به اواز خوانی میکنند. جفتگیری کرده و در روی ساقه های جوان و آبدار تخمریزی میکنند.
فرقی نمیکند باغ شما در دشت باشد یا روی کوه و یا عمق دره …. آنها همیشه پیداش میکنند!
اهم روشهای کنترل و مدیریت تلفیقی آفت زنجره :
الف :روشهای مدیریت آفت می تواند روی مراحل و موارد زیر متمرکز شود:
1- حذف یا کاهش معنی دار حشرات کامل
2- جلوگیری از جفت گیری و یا تخم ریزی حشرات بالغ
3- جلوگیری از ورود پوره های جوان به داخل خاک و روی ریشه ها
4- حذف و یا کاهش جمعیت پوره های روی ریشه ها
5- جلوگیری از خروج پوره های سن آخر و جلوگیری از تبدیل آنها به حشره بالغ
ب:روشهای غیر شیمیایی موثر :
1- هرس سرشاخه‌های آلوده به تخمریزی زنجره‌ها و سوزانیدن آنها
2- استفاده از ارقام مقاوم
3- نحوه تربیت و هرس
4- آبیاری مرتب وکافی ( البته این روش برای مناطق دیم منطقه کارآئی آنچنانی ندارد )
5- مدیریت و از بین بردن علف های هرز
6- بیل زدن زمین و شخم زمین به موقع
7 – تقویت درختان ( با استفاده از کودهای میکرو و ماکرو به صورت چالکود و محلولپاشی و برای ترمیم ریشه های صدمه دیده و تقویت رشد درخت ).
ج: روشهای شیمیایی :
با کارشناس حفظ نباتات بخش و یا شهرستان محل سکونت خود مشاوره نمائید .
در صورت عدم دسترسی می توانید با رعایت موازین سمپاشی :
1- استفاده از سم دیازینون به مقدار 15 لیتر در هکتار به همراه آبیاری دراواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت .
2- استفاده از سم کونفیدور به مقدار 15 لیتر در هکتار به همراه آبیاری دراواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت .
3- سمپاشی عقیم کننده ها بعد از بیرون آمدن حشره کامل .
3- سمپاشی سم کونفیدور به مقدار نیم یایک در هزار و یا دیازینون 2 در هزار در زمان بیرون آمدن زنجره از خاک
4 – محلولپاشی پودر سپیدان(کائولین) به مقدار 50 کیلو گرم به همراه 1 لیتر صابون محلولپاشی در زمان بیرون آمدن زنجره ها برای جلوگیری از تخم گذاری .
منبع ماخذ:سایت پایگاه تحلیلی سلام پاوه
