دلایل کمبود عناصر غذایی در گیاهان

کمبود واقعی: کمبود عناصر غذایی در خاک و یا وجود ترکیب شیمیایی غیر قابل جذب آن برای گیاه.

کمبود دروغین: کمبود عناصر غذایی به علت ایجاد شرایط خاص در محیط کشت.
در این حالت ریشه ها قادر به جذب عناصر موجود در خاک نمی باشند مانند موارد زیر :

سرد بودن خاک : در این حالت پتاسیم موجود در خاک جذب ریشه نمیشود.

غرقابی بودن خاک: آهن، مس و کلسیم در خاک غرقابی جذب نمیشوند. به عنوان مثال آبیاری پی در پی در خاک، شرایط احیاء و اکسیداسیون در خاک را فعال نموده و عناصری مثل آهن و منگنز به خاطر اکسیده شدن غیر قابل جذب میگردند.

اسیدیته ( pH) نامناسب: در خاکهای خیلی اسیدی، منگنز و روی و در خاکهای قلیایی آهن، منیزیم و بُر جذب نمیشود.

اثر متقابل و منفی عناصر نسبت به یکدیگر: در این حالت حضور یک عنصر باعث عدم جذب عنصر دیگر می شود. مثلاً حضور پتاسیم بیش از حد باعث کمبود منیزیم می شود و یا حضور بیش از حد ازت باعث رشد سبزینه ای گیاه شده و تعادل مصرف برخی عناصر مورد نیاز در گیاه را به هم میزند.
 

شستشوی خاک: بویژه در خاکهای سبک که باعث کمبود عناصر محلول در خاک مثل ازت و منیزیم میشود. در شرایط اسیدی خاک، این حلالیت برای آهن و کلسیم بروز کرده و شسته میشوند و در شرایط قلیایی شستشوی پتاسیم اتفاق می افتد.

با فشرده شدن خاک: و عدم تبادلات گازی در خاک، گاز دی اکسید کربن محبوس شده و با کربناتهای خاک تشکیل بی کربنات داده و رسوب کلسیم میدهد و شرایط قلیایی ایجاد شده در خاک، منجر به کمبود برخی عناصر میشود.

مصرف کود حیوانی نپوسیده: در ابتدا باعث میشود تا ازت موجود در خاک صرف پوسیدن کود شده و در نتیجه گیاه با کمبود ازت مواجه شود و از طرفی با مصرف کود حیوانی، میزان بعضی از عناصر، در خاک چندین برابر افزایش یافته و منجر به کمبود جذب دیگر عناصر موجود در خاک میشود.
 
استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی: پر مصرف و عدم کاربرد کودهای شیمیایی کم مصرف، منجر به کمبود آنها در خاک شده که لزوم یک مدیریت صحیح در مصرف کودهای پر مصرف و کم مصرف در خاک ضروری به نظر میرسد.

در زمان خشکی و تبخیر بیش از حد ازسطح خاک:برخی نمکهای محلول مثل کلرور پتاسیم و سدیم و کمی هم کلسیم و منیزیم و یا ترکیبات نیترات به سطح خاک آمده و در نتیجه جذب این عناصر برای ریشه امکان پذیر نمیباشد.

 

 

 

 

 

 

 

مطالب مرتبط:

 

1. اصلاح خاک شور و قلیایی با اسید سولفوریک
2.  EC (ایی سی) خاک چیست؟
3.  PHیاهمان اسیدیته خاک چیست؟
4. آنتاگونیسم و سینرژیسم چیست؟
5. انواع خاک ها 
6. گوگرد بنتونیت دار و کود آلی گوگردی
7. لزوم استفاده از گوگرد در افزایش بهره وری محصولات کشاورزی
8. کود اسید هیومیک چیست؟
9. کود گوگردی
10. مصرف کود 20-20-20 با| NPK| 12-12-36
11. انواع مصارف کودهای شیمیایی ان پی کا NPK
12. بهترین زمان مصرف ازت یا (نیتروژن) در مراحل مختلف رشد گیاهان
13. در چه شرایطی باید از محلول پاشی کود استفاده کرد؟
14. زمان و نحوه کوددهی در باغات
15. نکات مهم در تغذیه گیاهان
16. کودهای فسفردار (P)
17. کودهای پتاسیم دار(K)
18. کودهای ازت دار (N)
19. زمان و نحوه چالکود کردن
20. روش پوساندن کود حیوانی تازه مرغی و پرندگان
21. معایب استفاده از کود های دامی تازه و نپوسیده
22. بهترین کودهای دامی به ترتیب کیفیت و اهمیت  
23. آبیاری درختان باید بر چه اساسی باشد؟
24. نقش اسیدهای آمینه در مقاومت به استرس
25. راه های غلبه بر شوری خاک و آب در کشاورزی
26. روش، زمان و میزان مصرف برخی کودها در محلول پاشی
27. فواید محلول پاشی باغات
28. جذب کلسیم در درختان
29. فرق کودهای معمولی با کودهای کلاته در چیست؟
30. کوددهی و مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماریها

 

 

 

اهمیت آزمون خاک

ضرورت انجام آزمایش خاک قبل از کاشت

آزمون خاک اطلاعات جامعی در رابطه با خصوصیات خاک (فیزیکی وشیمیایی) شامل: وضعیت عناصر غذایی (کمبودها و سمّیتها)، شوری، اسیدیته، بافت خاک، درصد مواد خنثی شونده (آهک)، گچ، وضعیت خاک از نظر یون سدیم و غیره را به ما نشان می دهد. به ییان ساده تر آزمون خاک، یکی از ساده ترین راه‌های ارزیابی حاصلخیزی خاک و تعیین میزان نیاز کودی محصولات است. و عوامل متعددی مانند تجهیز و نوسازی اراضی، اصلاح روش آبیاری، استفاده از بذرهای اصلاح شده، کنترل آفات و بیماری های گیاهی و ماشین آلات نقش موثری در افزایش تولید دارند، میتوان گفت که مصرف بهینه کود از مهمترین عوامل افزایش عملکرد و ارتقاء سطح سلامت جامعه بوده و مصرف به موقع کود و نحوه کود پاشی در تولید تاثیرگذار است
و کشاورزان باید در انتخاب نوع کود مصرفی دقت کنند، چرا که اشتباه در این امر سبب افت محصول و ضرر و زیان کشاورز و اقتصاد خانوار خواهد شد.

هدف از آزمایش خاک چیست؟

 

بطورکلی هدف از آزمایش خاک به سه بخش تقسیم می شود که هر کدام ازآنها در مدیریت تغذیه باغ دارای اهمیت هستند:

1. تعیین سطح عناصر غذایی خاک(شامل ازت،فسفر،پتاس،ماده آلی،ریزمغذیها)
2. تعیین عوامل محدودکننده عملکرد و خسارت زا در خاک( SAR یا نسبت سدیم در مقابل کلسیم و منیزیم،منیزیم،قلیایت،شوری،آهک)
3. بافت خاک شامل میزان ماسه در مقابل رس و سیلت

 

زمان آزمایش خاک کی میباشد؟

در هر زمان از فصل می توان آزمایش خاک را انجام داد اما بهترین زمان آن قبل از کشت ویا از پاییز تا زمستان قبل از تورم جوانه ها می باشد.

 

آیا آزمایش آب،خاک و برگ می تواند ضمانت کافی برای رسیدن به محصول بیشتر و با کیفیت باشد؟

 

آزمایش خاک (یا برگ و آب) شرط لازم در رصد شرایط تغذیه ای باغ است اما بدلیل تعدد عوامل تأثیرگذار در رسیدن به نتیجه مناسب (شرایط جوی،مدیریت آبیاری،مدیریت نهاده،رقم،سن و...)باید به همراه توصیه های کارشناسی باشد تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

 

 نکات قابل توجه در آزمایش خاک:

 

1. ریشه های فعال برخی درختان میوه عمدتا در ناحیه 40 تا 80 سانتیمتر هستند لذا جهت کاهش هزینه های باغداری،ارزیابی شرایط خاک در این عمق بیشتر حایزاهمیت است.
2. در صورتیکه هنوز اقدام به کشت نشده باشد ارزیابی شرایط خاک در سه عمق 0 تا 40 و40 تا 80  و 80 تا 120 سانتیمتر بهتر است.
3. در هنگام نمونه برداری خاک دقت شود هیچ کود حیوانی یا باقیمانده کود شیمیایی با نمونه خاک مخلوط نشود لذا قبل از نمونه برداری کف گودالها را خوب پاک نمایید.
4. از هر پنج هکتار یک نمونه خاک کافیست اما چنانچه به تشخیص باغدار قطعاتی که شرایط متفاوت دارند میبایست نمونه برداری مجزا نمود.
5. انجام آزمایش خاک هرساله لازم است.
6. نتایج آزمایش خاک،به همراه آزمایش برگ و آب بسیار دقیقتر خواهد بود و توصیه های مصرف کودی مناسبی خواهد داشت

 

مطالب مرتبط:

 

1. زمان و نحوه چالکود کردن!
2. مصرف کود 20-20-20 با| NPK| 12-12-36
3. انواع مصارف کودهای شیمیایی ان پی کا NPK
4. بهترین زمان مصرف ازت یا (نیتروژن) در مراحل مختلف رشد گیاهان
5. در چه شرایطی باید از محلول پاشی کود استفاده کرد؟
6. زمان و نحوه کوددهی در باغات
7. نکات مهم در تغذیه گیاهان
8. لزوم استفاده از گوگرد در افزایش بهره وری محصولات کشاورزی
9. کود اسید هیومیک چیست؟
10. کود گوگردی
11. اصلاح خاک شور و قلیایی با اسید سولفوریک
12. )ECایی سی) خاک چیست؟
13.  PHیاهمان اسیدیته خاک چیست؟
14. تهیه خاک مناسب برای پرورش گلهای زینتی
15. انواع خاک ها
16. آنتاگونیسم و سینرژیسم چیست؟
17. عناصر پُرمصرف،میان مصرف،کم مصرف مواد توسط گیاهان ودرختان
18. راه های غلبه بر شوری خاک و آب در کشاورزی
19. روش، زمان و میزان مصرف برخی کودها در محلول پاشی
20. کوددهی و مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماریها
21. فواید محلول پاشی باغات
22. جذب کلسیم در درختان

 

 

کوددهی و مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماریها

در رابطه با مبارزه با آفات و بیماریها، ایده آل این است که در وحله اول مقاومت گیاهان را با تامین نیاز غذایی در حد بهینه، افزایش داد.

 مقاومت گیاهان در برابر باکتریها، قارچها و غیره میتواند:

۱- در صورتی که مواد غذایی به میزان کم یا اضافی به آنها داده شود کاهش یابد. کمبود نهان و یا آشکار مواد غذایی با کمبود عناصر اتفاق افتاده و مکانیسم حفاظت و نیروی ایمنی گیاه ضعیف میشود. به عبارتی متابولیسم ابتلا به امراض را تشدید میکند.
۲- بصورت طبیعی باشد، یعنی تامین مواد غذایی در حد مطلوب انجام گیرد.
۳- توسط عملیات کوددهی مستقیم یا غیر مستقیم افزایش یابد.

در این مورد مثال هایی به شرح زیر ارائه میشود:

- کمبود ازت، غالباً ابتلا به پارازیتهای ضعیف را افزایش میدهد.
- ازت اضافی باعث نرم و اسفنجی شدن بافتها گردیده و ابتلا به ویروسها، قارچها و باکتری ها را در ارتباط با شرایط نامناسب بیوشیمیایی اتفاق می افتد.
- کمبود فسفر ، ابتلا به بیماری های قارچی را افزایش میدهد. به نظر میرسد که نسبت نامناسب سدیم به فسفر عامل اصلی است.
- کمبود پتاسیم ، به معنی کاهش کربوهیدراتها و نازک و ضعیف شدن و سختی کم دیواره های سلولی میباشد که نفوذ پارازیتها را موجب شده و در ادامه در متابولیسم گیاه اختلالاتی بوجود می آورد. ازدیاد قند به جای نشاسته که این مسئله حمله شته ها ( آلودگی ویروسی) را افزایش میدهد.
- کمبود کلسیم، ضعف اندامها را در پی دارد و نفوذ هیفهای قارچ را در آنها آسانتر مینماید.

نکات مهم در تغذیه گیاهان

1-همیشه ریزش گل‌ها و میوه‌های جوان نشان از کمبود عناصر عذایی نیست این پدیده خود تنکی  نام دارد و یک امر طبیعی می‌باشد

2-بطوریکه در درختان میوه دانه دار فقط 5 تا 8 درصد، در درختان میوه هسته دار 10 تا 20 درصد و در مرکبات تنها 3 تا 5 درصد از گل‌ها به میوه تبدیل می‌شوند.

3-نکته‌ی دیگر این که ریزش گل و میوه‌های جوان در درختانی که میوه‌های کوچک دارند (گیلاس و آلبالو) مشکلی ایجاد نمی‌کند اما در میوه‌های درشت نظیر سیب، گلابی، هلو و شلیل بویژه قبل از برداشت می‌تواند موجب تلفات سنگین گردد.

4-استفاده بیش از حد از نیتروژن در درختان سیب باعث بروز پدیده‌ی آبگزیدگی در میوه‌ها می‌شود.

5-استفاده بیش از حد از نیتروژن در درختان "به" و "گلابی" احتمال آلودگی شاخه‌ها به بیماری آتشک را افزایش می‌دهد.

6-کمبود بُر در آلو موجب ترشح صمغ در درختان می شود.

7-یک پدیده نامطلوب در آلبالو و گیلاس به نام ترکیدگی ناشی از باران وجود دارد که می توان آن را با کلسیم تا حدودی کنترل کرد.

8-درختان میوه‌ی آجیلی پتاسیم بیشتری نسبت به دیگر عناصر جذب می‌کنند.

9-جذب منگنز توسط گیاه در صورت وجود آمونیوم کمتر و در حضور نیترات بیشتر می باشد.

 

 زمان تغذیه برگی:

1-بهترین زمان جهت تغذیه برگی اوایل صبح یا نزدیک به غروب خورشید است. هنگامیکه روزنه های برگ باز هستند. زمانیکه رطوبت نسبی هوا در بالاترین حد قرار دارد و برگها در مرحله تورژسانس کامل هستند و سلولهای برگ مملو از آب هستند.

 

2-تشکیل شبنم بعد از تغذیه برگی در افزایش مدت زمان ورود مواد غذایی به درون برگها به دلیل حلالیت مجدد مواد غذایی موجود در شبنم روی برگها، بسیار اهمیت دارد.

3-محلول پاشی زمانی صورت گیرد که خاک دارای رطوبت مناسب باشد، هنگامیکه برگها مملو از آب بوده و تنش آبی وجود نداشته باشد ویا آبیاری قبل از محلول پاشی انجام شده باشد.

4-از محلول پاشی درست قبل از بارندگی به جهت جلوگیری از شسته شدن مواد غذایی خودداری کنید.

بارندگیهای ملایم و سبک چند ساعت بعد از محلول پاشی، باعث حل شدن مجدد مواد غذایی در آب باران شده و افزایش جذب را به دنبال دارد.

5-از تغذیه برگی در ساعتهای گرم روز خودداری شود، جذب در دماهای بالا خیلی کم می باشد و ممکن است گیاه را با تنش و سوختگی برگها مواجه کند. تغذیه برگی در دماهای بالاتر از 27 درجه سانتی گراد توصیه نمی شود.

6-در هنگام شب به دلیل بسته بودن روزنه ها، جذب از طریق برگ کاهش می یابد، بنابراین محلول پاشی توصیه نمی شود.
محلول پاشی بایستی در زمانی انجام گیرد که کمترین وزش باد وجود داشته باشد، مخصوصا زمانی که اندازه ذرات محلول پاشی ریز باشد که مستعد بادبردگی (دریفت) است نباید محلولپاشی انجام شود.

 

جدول تشخیص کمبود عناصر غذایی در گیاهان