فرق کودهای معمولی با کودهای کلاته در چیست؟

اکثر کشاورزان نمی دانند کلات چیست و فرق کودهای کلاته با کودهای معمولی در کجاست و کودهای کلاته چه محاسنی دارند!
 

کلمه کلات (chalate) از واژه یونانی chele مشتق شده و مترادف با واژه Claw بمعنای چنگ زدن و نگهداشتن چیزی توسط چنگال است. کلات سازی زمانی صورت می پذیرد که مولکولهای بزرگ مخصوص دارای چندین نقطه اتصال (مانند EDTA) با یک micro nutrient باند می شوند.
 فرم کلات یک عنصر فرمی حفاظت شده است و سایر عناصر نمی توانند مزاحمتی در جذب یک عنصر کلات شده ایجاد کنند. فرم کلات یک عنصر در مقایسه با فرم معمولی آن بسیار راحت تر و سریعتر توسط گیاه جذب می شود.

بسیاری از عناصر micro nutrient زمانی که بفرم کلاته در بیایند بسیار بهتر از فرم معمولی شان در خاک توسط گیاه جذب می شوند. جذب بسیاری از عناصر توسط ریشه در نتیجه اختلاف بار الکتریکی عنصر با کانال های جذبی موجود در ریشه صورت می پذیرد.
 عنصری که بفرم کلاته در آمده باشد پتانسیل بار بیشتری ایجاد خواهد کرد و در نتیجه بیشتر و بهتر از کانالهای ریشه عبور می کند.
معمولترین و اولین عامل کلات کننده در EDTA در کود های مورد استفاده به صورت مصرف در خاک و همچنین به صورت محلول پاشی است .
اما اگر در ph بالاتر از 7 قرار گیرد ساختمانش از بین می رود و باز میشود.

پنج دسته از انواع ترکیبات کلات ساز شامل:

1. کلات های مصنوعی (شامل: EDDHA,DTPA,EDTA )
2. لیگنوسولفونات ها که از لیگنین مشتق می شوند و کاربرد زیادی برای محلول پاشی ندارد .
3. این ترکیبات عمدتا در مصارف خاکی استفاده میشود . به دلیل بزرگ بودن اندازه مولکول سوپر کلاته ها که با GA3 کلات شده و مورد استفاده در کودهای سوسپانسیون است.
4. هیومیک و فولویک اسید که هیومیک به دلیل وزن بالای خود عمدتا" مصرف خاکی دارد.
5. اسید های آمینه (پروتئین).

مزایای استفاده از کود کلات :

1. افزایش دسترسی گیاه به مواد معدنی ریز مغذی
2. مانع از تثبیت عناصر معدنی ریز مغذی خصوصا" در شرایط قلیایی خاک
3. افزایش تحرک عناصر معدنی ریز مغذی در خاک
4. عامل کلاته مانع از آبشویی می شود.
5. حلالیت در آب
    

مطالب مرتبط:

1. تفاوت بین فرمول کود آهن EDDHA و EDDHSA

کودهای فسفردار(P)

غالباً درصد فسفر کودهای شیمیائی را بصورت درصد اکسید فسفر ذکر مینمایند. اسید فسفریک که از تجزیه مواد آلی خاک حاصل می شود قابل جذب گیاه است، اما بصورت کود شیمیائی مصرف نمیشود. قسمت اعظم کود فسفره ای که به خاک داده میشود. بوسیله کلسیم در خاک های قلیائی و بوسیله آهن و آلومینیم در خاکهای اسیدی تثبیت میگردد. معمولاً تا کود فسفره ای که به خاک داده میشود در سال اول بصورت قابل جذب گیاه باقی می ماند و بخش کمی نیز طی سالهای آینده قابل جذب گیاه میگردد. میزانهای فوق الذکر با روش کوددهی، بافت و ترکیب خاک ، سوابق مصرف کود فسفره در خاک و مقدار کود فسفری که مصرف میشود بستگی دارد. چون میزان محلول بودن و حرکت کود فسفره در خاک بسیار محدود است میبایستی کودهای فسفره را قبل از کاشت به خاک داد و آنها را مستقیماً در ناحیه توسعه ریشه قرار داد. حداکثر میزان محلول فسفر در pH 6 تا ۵/۶ مشاهده میشود. بنابراین رساندن pH خاک به این حدود می تواند در افزایش محلول بودن و جذب فسفر موثر باشد. تغییر pH خاک در خاکهای اسیدی با اضافه کردن آهک و در خاکهای قلیائی با اضافه کردن گوگرد یا کودهای اسیدی انجام پذیر است. مصرف مقدار زیادی کود حیوانی نیز میتواند در نقصان pH خاک مفید باشد. میزان محلول بودن کودهای فسفره نیز متغیر است .

 

 فسفر :P

این عنصر به توسعه ریشه و رشد و باردهی گیاه کمک می‌کند.

علائم کمبود: برگها سبز تیره مایل به ارغوانی و بنفش، برگها کوچک و براق مانده و لکه‌های قهوه‌ای روی برگهای مسن ایجاد می‌شود. پیچیدگی برگها به پشت

درمان کمبود: استفاده از کود سوپر فسفات تریپل یا فسفات منوپتاسیم به در یک لیتر همراه آب آبیاری.

مواردی درخصوص ماده ی پرمصرف فسفر:

فسفر از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه بوده و از عناصر مهم در تولید محصول به شمار می آید

نقش های فسفر: ساخت اسید نوکلییک، نقل و انتقال انرژی ، تقسیم سلول، توسعه قسمت های زایشی، رشد و تکامل ریشه فرعی و مویی، رسیدگی محصول نقش دارد

فسفر بعد از نیتروژن مهم ترین عنصر غذایی مورد نیاز گیاه است. اکثر خاک ها قادر به تامین فسفر کافی برای رسیدن به عملکرد مناسب نیستند.

این عنصر در خاک های اسیدی با آهن و الومنیوم و در خاک های آهکی با کلسیم تولید املاحی می نمایند که حلالیت بسیار پایینی دارند( نظیر فسفات کلسیم یا فسفات های آهن و آلومنیوم )

اشکال قابل جذب فسفر : یون یک بار منفی H2PO4 ارتو فسفات اولیه، یون دوبار منفی HPO4  ارتوفسفات ثانویه

یون H2PO4 در شرایط اسیدی و یون HPO4  در شرایط قلیایی جذب می گردد.

 

مطالب مرتبط:

انواع مصارف کودهای شیمیایی ان پی کا NPK

مصرف کود 20-20-20 با| NPK| 12-12-36

کودهای پتاسیم دار(K)

کمبود پتاسیم بیشتر در خاک های اسیدی و خاک های شنی دیده میشود، اما کمبود آن در سایر خاک ها تحت شرایط آبیاری و برداشت مقدار زیادی محصول (بخصوص یونجه) نیز مشاهده میگردد. اغلب کودهای پتاسیم در آب محلول هستند و نحوه اضافه آنها به خاک نقش زیادی در اثر بخشی کود ندارد کلرور پتاسیم فراوانترین ترکیب پتاسیم در طبیعت است. کلرور پتاسیم دارای مقدار زیادی (۶۰ تا ۶۲ درصد) میباشد با این حال مصرف کلرور پتاسیم در مواردیکه بمقدار زیادی پتاسیم نیاز است چندان مطلوب نیست، زیرا احتمال مسمومیت ناشی از فراوانی کلر پیش می آید با اینکه مقدار کمی کلر برای محصولاتی مانند توتون و پنبه لازم است، اما زیادی کلر در خاک موجب آبدار شدن غده سیب زمینی و نقصان کیفیت توتون میگردد. نیترات پتاسیم دارای ۴۴% اکسید پتاسیم است، اما کودی گران قیمت میباشد. سولفات پتاسیم معمولترین کود پتاسیم است که در زراعت مصرف میشود پتاسیم از تجزیه اولیه بقایای گیاهی نیز به خاک اضافه میشود، اما هوموس خاک بعنوان منبع قابل توجه پتاسیم بشمار نمیرود، زیرا پتاسیم بوسیله مواد آلی تثبیت نمیگردد. خاکهائی که مقدار زیادی رس از نوع ورمیکولایت و ایلیت دارند پتاسیم را تثبیت میکنند. پتاسیم واقع در محلول خاک در حال تعادل است و بعنوان ذخیره پتاسیم خاک محسوب میشود درصورتیکه شدت تثبیت زیاد است میبایستی پتاسیم را بصورت نواری و قبل از کاشت در خاک قرار داد.

پتاسیم : K

عامل مهم تسهیل در انتقال مواد غذایی و آهن است. گیاه را در برابر سرما و گرما و بیماری مقاوم می‌کند. فسفر قبل از شروع کاشت مصرف می‌شود.

علائم: سطح میوه‌ها غیر طبیعی می‌شود. رنگ میوه نامناسب می‌شود.

درمان کمبود: بصورت سرک قبل از کشت یا محلول‌پاشی با سولفات پتاسیم

 

مطالب مرتبط:

انواع مصارف کودهای شیمیایی ان پی کا NPK

مصرف کود 20-20-20 با| NPK| 12-12-36

کودهای ازت دار (N)

ازت به صورت های نیترات ، یون آمونیم و اوره قابل جذب گیاه است. نیترات آمونیم ۳۳ درصد ازت داشته و هر دو فرم ازت آن قابل جذب گیاه میباشند.

 

چون دارای بار منفی است جذب کلوئیدهای خاک نشده و در معرض شستشو از خاک است. اما چون دارای بار مثبت است جذب کلوئیدهای خاک میگردد. اوره رایج ترین کود ازت در ایران است. اوره از ترکیبات آلی بشمار رفته و به همین فرم قابل جذب گیاه میباشد. از محلول اوره در محلولپاشی برگ گیاهان نیز استفاده میشود. اوره نیترات آمونیم را میتوان قبل از کاشت محصول و یا بصورت سرک و بعد از آن که گیاه مقداری رشد نمود به خاک داد. سولفات آمونیم علاوه بر ازت دارای ۲۴ درصد گوگرد است. هیدرات آمونیم را که از حل شدن آمونیاک در آب بدست می آید قبل از کاشت بوسیله سرنگهای مخصوص در زیر لایه ای از خاک قرار میدهند.
نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم درصد ازت کمی داشته و کمتر بعنوان منبع کود ازت در خاک مصرف میشوند. این کودها غالباً در محلول های غذائی بعنوان منابع کلسیم یا پتاسیم مورد استفاده قرار میگیرند.

نیتروژن یا همان ازت:N

نقش حیاتی در بسیاری از فعالیتهای گیاهی، افزایش رشد رویشی گیاه، بیشتر از سایر مواد غذایی در تغذیه گیاه مصرف می‌شود و همواره در دوره رشد بصورت تدریجی مصرف شود. نیاز گیاهان به ازت زیاد است.

راههای مصرف: آب آبیاری، محلول‌پاشی روی برگ یا خاک قبل از کشت.

علائم کمبود: توقف رشد رویشی، تغییر رنگ برگ به سبز کم رنگ یا زرد، رنگ میوه‌ها روشن، گل کوچک مانده و می‌ریزد، رشد بیش از حد ریشه و قهوه‌ای شدن ریشه.

درمان کمبود ازت: کوددهی سرک ازت به خاک 50 یا محلول‌پاشی اوره هر دو هفته یکبار در هنگام غروب خورشید.

دو شکل کلی کودهای ازته:

• بصورت آلی: کودهای دامی، پودر استخوان
• بصورت معدنی: کودهای شیمیایی از قبیل نیترات آمونیوم، فسفات آمونیوم، اوره.

مصرف بیش از حد ازت باعث بیماری قارچی مثل پیتیوم می‌شود.

 

 

مطالب مرتبط:

انواع مصارف کودهای شیمیایی ان پی کا NPK

مصرف کود 20-20-20 با| NPK| 12-12-36

مصرف کود 20-20-20 با| NPK| 12-12-36

مصارف کود 20 20 20  یا N.P.K 12 12 36 درچیست؟

در فصل بهار از کودهای ازته برای رشد بهتر درختان و درختچه­ه ای زینتی می توان استفاده کرد. کودهای حاوی ازت بر رشد رویشی گیاهان تأثیر داشته در حالی که کودهای حاوی فسفر و پتاس گل و میوه را افزایش می دهند.  بنابراین اگر هدف پرورش برگ های گیاه زینتی باشد مقدار ازت کود را بیشتر (2 قسمت ازت + 1 قسمت مخلوط فسفر و پتاس ) و اگر هدف تولید گل و میوه های زینتی باشد مقدار ازت کود را کمتر(1 قسمت ازت + 2  قسمت مخلوط فسفر و پتاس )  در نظر می گیرند.

میزان کود مصرفی با بالا رفتن سن گیاه افزایش می یابد. به هنگام کوددهی توجه به این نکته ضروری است که میزان کود مورد نیاز  یکباره به خاک اضافه نشود زیرا با هر بار آبیاری ازت کود شسته شده و از دسترس گیاه  خارج می گردد. از طرف دیگر ممکن است موجب مسمومیت گیاه نیز بشود. کود مورد نیاز را به 2 تا 3 قسمت تقسیم کرده و طی شش ماهه اول سال و در فواصل زمانی مناسب به خاک اضافه نمائید.

کوددهی نوبت اول در فروردین ماه، با شروع فصل رویش انجام می شود. نوبت دوم در نیمه اردیبهشت و نوبت سوم با کاهش دمای هوا در شهریور به خاک اضافه می گردد.(البته آب و هوای منطقه در تعیین زمان کوددهی مد نظر است که شاید زودتر و یا دیرتر باشد).

✔️  توجه:  در فصول گرم سال (تیر و مرداد) کود جذب گیاه نمی شود و دلیل اصلی زرد شدن رنگ برگها به واسطه کاهش جذب مواد مغذی است.

✔️  توجه:  برای استفاده بهینه از کودهای شیمیایی، حتما آزمون خاک برای تعیین نوع و میزان کود مصرفی انجام دهید تا از ورود ضرر به گیاه و محصول ، هزینه مازاد و بی مورد و محیط زیستمان جلوگیری کنیم.

مطالب مرتبط:

کودهای فسفردار(P)

کودهای پتاسیم دار(K)

کودهای ازت دار(N)

انواع مصارف کودهای شیمیایی ان پی کا NPK